0 / 0
13,81515/02/2007

نىمە ئۈچۈن ھەر كۈنى بەش ناماز ئوقۇيمىز ؟

سوئال: 9603

مەن قۇرئاندا كىشىنىڭ ئۈچ قىتىم : كۈن چىقىشتىن بۇرۇن ، كۈن ئولتۇرغاندىن كىيىن ۋە كۈن چۈش بولغاندا ناماز ئوقۇيدىغانلىقىنى ئوقۇدۇم . شۇڭا بىز نىمىشقا بەش قىتىم ناماز ئوقۇيمىز ؟ مەن سىلەرنىڭ50مىڭ نامازنىڭ پەرىز قىلىنغانلىقى ، ئاندىن ئۇنىڭ بەشكە قىسقارتىلغانلىقى ھىكايىسىنى بەرنەسلىكىڭلارنى ئۈمۈد قىلىمەن . مەن بىر قايىل قىلارلىق جاۋاپقا مۇھتاج .

جاۋاپنىڭ تىكىستى

ئاللاھغا خۇرمەت، رەسۇللىرىگە ۋە ئەخلەرگە سېلام، سالام بولسۇن.

مەدھىيە ئاللاھقا بولسۇن
1- سۇئالدا كەلگەن نامازنىڭ سانى بولسا خاتا ، چۈنكى ناماز ئەسلىدە 50 ئىدى ، ئاندىن دۇنيالارنىڭ پەرۋەردىگارى مۇسۇلمانلارغا يەڭگىللىتىپ 5 نامازغا قالدۇرۇلغان .
2- شەرىئەت ئەھكاملىرى ئىككىگە بۆلىنىدۇ : بەزىلىرى بولسا مەنىسى ئەقىل بىلەن چۈشەنگىلى بولىدۇ ، بەزىلىرى بولسا نوقۇل ئىبادەت بولۇپ ، ئۇنىڭ ھىكمىتى بىزگە يۇشۇرۇن ، كىتاب نە سۈننەتتە تىلغا ئىلىنمايدۇ .
بىرىنچى مىسال :
ھاراق بىلەن قىمارنىڭ ھارام قىلىنىشى ، ئۇلۇغ ئاللاھ بىزگە ئۇنىڭ ھارام قىلىنىشىدىكى ھىكمىتىنى تىلغا ئالغان : ﺷﻪﻳﺘﺎﻥ ﻫﺎﺭﺍﻕ، ﻗﯩﻤﺎﺭ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﺎﺭﺍﯕﻼﺭﺩﺍ ﺩﯛﺷﻤﻪﻧﻠﯩﻚ، ﺋﺎﺩﺍﯞﻩﺕ ﺗﯘﻏﺪﯗﺭﻣﺎﻗﭽﻰ، ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﻧﺎﻣﺎﺯﺩﯨﻦ ﯞﻩ ﺍﻟﻠﻪ ﻧﻰ ﻳﺎﺩ ﺋﯧﺘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﻤﺎﻗﭽﻰ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ، ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﻪﻣﺪﻯ (ﻫﺎﺭﺍﻗﺘﯩﻦ، ﻗﯩﻤﺎﺭﺩﯨﻦ) ﻳﺎﻧﻤﺎﻣﺴﯩﻠﻪﺭ؟ [ مائىدە( داستىخان): 91 ] بۇنىڭغا ئوخشاش مىساللار نۇرغۇن .
ئىككىنچى مىسال :
پېشىننىڭ كۈن زاۋالدىن ئۆتكەندە بولۇشى ، مۇسۇلماننىڭ كەبىنى سولدىن ئايلىنىشى ، ئالتۇننىڭ نىسابىنىڭ قېرقتىن بىر بولۇشى ،شام نامىزىنىڭ ئۈچ رەكەت بولۇشى . ئۇنىڭ مىساللىرى نۇرغۇن .
سۇئالدا كەلگىنى بولسا ئىككىنچى تۈرگە ياتىدۇ ، يەنى ئۇنىڭ ھىكمىتىنى كىتاپ ياكى سۈننەتتىن بىلەلمەيدىغانلىرىمىز بولۇپ ، ئاللاھنىڭ بۇيرۇقىغا بويسۇنىشىمىز لازىم . ھەمدە بۇ مۇشۇنىڭغا ئوخشاش ھەممە ئەھكاملارغا ئورتاق .
مۇسۇلمان ئاللاھ ئۇنىڭغا ھىكمىتىنى بايان قىلمىغان نىمىلەردە ئۆزىنى توختىتىشى ۋە مۇئىمىنلەرگە ئوخشاش : ئاڭلايمىز ۋە ئىتائەت قىلمىز دىيىشى ، ئاڭلايمىز ، لىكىن بويسۇنمايمىز . دەيدىغان بەنىي ئىسرائىلغا ئوخشاش بولماسلىقى كىرەك . ئاللاھنىڭ مۇنۇ سۆزىنى : ئۇ قىلغانلىرىدىن سۇئال-سوراق قىلىنمايدۇ ، ھالبۇكى ئۇلار سۇئال-سوراق قىلىنىدۇ . قوبۇل قىلىش مۇئىمىنگە نىسبەتەن ئۇنىڭ دىنىي ۋە دۇنياۋىي ئىشلىرىدا ئۇنىڭغا ياخشى ، چۈنكى ئۇ بىر پەرۋەردىگارى بار قۇل ، ھەمدە قۇلنىڭ پەرۋەردىگارىدىن بىر نەرسىنى نىمىشقا بۇيرىغانلىقىنى سوراشقا ھوقۇقى يوق . بەلكى ئۇ ئۇنىڭ بۇيرۇقلىرىغا ئىتائەت قىلىشى لازىم . ئەگەر ئۇ بىزگە نىمەئۈچۈنلىكىنى ئېيىتسا ، ئۇنى قىلىشىمىز كىرەك ، ھەمدە ئەگەر ئۇ بىزگە نىمە ئۈچۈنلىكىنى ئېيىتمىسا ، بىز يەنىلا ئۇنى قىلىشىمىز كىرەك .
3- كۇۋەيت فىقھىي ئىنسىكىلوپىدىيە(149-51) سىدە بۇ يەردە تىلغا ئىلىشقا تىگىشلىك بىر ئىسىل سۆز بار :
بىز فىقھىي مەسىلىلەرنى ئۇنىڭ بەلگىلىنىشىدىكى ھىكمەتنى بىلىش ياكى بىلمەسلىك جەھەتتىن ئىككى قىسىمغا بۆلىمىز :
1- مەنىسى ئەقىلگە چۈشىنىشلىك بولغان ئەھكاملار ، ئۇ يەنە سەۋەبى ئىنىق ئەھكاملار دەپمۇ ئاتىلىدۇ ، يەنى ئۇنىڭ بەلگىلىنىش ھىكمىتىنى يا بۇ ھىكمەت تېكىستلەردە بايان قىلىنغانلىقتىن ، ياكى ئۇنى چۈشىنىپ يېتىش ئوڭاي بولغانلىقتىن بىلگىلى بولىدىغان ئەھكاملار .
ھەمدە بۇ مەسىلىلەر ئاللاھ بەلگىلىگەن نىمىلەر ئىچىدە ئەڭ كۆپ ، مەسىلەن ، ناماز ، زاكات ، روزا ۋە ھەجنىڭ ئومۇمى مەنىدە بەلگىلىنىشى ، ھەمدە تويلۇق ، ئاجرىشىش ياكى تۇل قىلىشتىن كىيىنكى ئىددەت ، ئايالى ، بالىلىرى ۋە ئۇرۇق-تۇغقانلىرىغا خراجەت قىلىش ، نىكاھ تۇرمۇشى چىدۇغىسىز ھالەتتە بولۇپ قالغاندا ئاجرىشىش ، ۋە باشقا مۇشۇنىڭغا ئوخشاش فىقھىي مەسىلىلەر .
2- نوقۇل ئىبادەت سۈپىتىدە بەلگىلەنگەن ئەھكاملار ، يەنى شۇ ئىش-ھەركەت بىلەن ھۆكۈمنىڭ ئوتتۇرسىدىكى باغلىنىش ئىنىق بولمىغان ئەھكاملار ، مەسىلەن ، نامازنىڭ سانى ، رەكەت سانى ، ھەج ئىش-ھەركەتلىرىنىڭ كۆپ قىسمى . ئاللاھنىڭ رەھىم-شەپقىتى بىلەن ، ئۇنداق ئەھكاملار ھىكمىتى ئەقلى جەھەتتىن چۈشىنىشلىك ئەھكاملارغا سىلىشتۇرغاندا ئاز . بۇ ئەھكاملار كىشىنىڭ راست مۇئىمىن ياكى ئەمەسلىكىنى سىناش ئۈچۈن بەلگىلەنگەن . يەنە شۇنىڭغا دىققەت قىلىش كىرەككى ، شەرىئەت ئومۇمى پىرىنسىپلىرى ۋە تارماقلىرى جەھەتتە ئەقىلگە زىت كىلىدىغان بىر نەرسىنى بىكىتمىدى ، لىكىن ئۇ ئەقىل سەۋەبىنى چۈشىنەلمەيدىغان نەرسىلەرنى بەلگىلەيدۇ . ئىككىسىنىڭ ئوتتۇرسىدا چوڭ پەرق بار . ئەگەر كىشى ئاللاھنىڭ مەۋجۇتلىقى ۋە ئۇنىڭ دانالىقى ، ھەمدە ئۇنىڭ بىردىنبىر پەرۋەردىگار دەپ ئىتراپ قىلىنشقا لايىق ئىكەنلىكىگە ئەقلىي جەھەتتىن قايىل بولغان بولسا ، ھەمدە ئۇ پەيغەمبەرنىڭ (ئاللاھنىڭ تەرىپلىشى ۋە ئامانلىق ئۇنىڭغا بولسۇن) بىر راست پەيغەمبەرلىكىگە ئەقلىي جەھەتتىن قايىل بولغان بولسا ئۇنداقتا ئۇ ئاللاھنىڭ پادىشاھ ۋە پەرۋەردىگارلىقىنى ،ھەمدە ئۆزىنىڭ ئۇنىڭ قۇلى ئىكەنلىكىنى ئىتراپ قىلىدۇ . ئاندىن ئۇ مەلۇم ئىشقا بۇيرۇلسا ياكى مەلۇم ئىشنى قىلىشتىن چەكلەنسە ،ھەمدە ئۇ ئاندىن : " مەن تاكى بۇ بۇيرۇق ياكى چەكلىمىنىڭ ھىكمىتىنى بىلمىگۈچە بۇ ھۆكۈمگە ئەگەشمەيمەن " دىسە ، ئۇنداقتا ئۇ ئۆزىنىڭ ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ ئەلچىسىگە ئىشەنگۈچى ئىكەنلىكىدىن ئىبارەت دەۋاسىدا يالغانچىلىقىنى ئىسپاتلىغان بولىدۇ . ئادەم ئەقلىنىڭ ھالقىپ ئۆتەلمەيدىغان چېكى بار .
ئاللاھنىڭ نوقۇل ئىبادەت جەھەتتىكى ئەھكاملىرىغا قارشى چىققۇچى بىر كىسەلگە ئوخشايدۇكى ، ئۇ بىر ئىشەنچىلىك دوختۇرنىڭ قېشىغا بارىدۇ ، ئۇ ئۇنىڭغا ھەر تۈرلۈك دورىلارنى يىزىپ بىرىدۇ ، بەزىلىرى تاماقتىن بۇرۇن يېيىلىدۇ ، بەزىلىرى تاماق جەريانىدا يېيىلىدۇ ۋە بەزىلىرى تاماقتىن كىيىن يېيىلىدۇ ، ھەر خىل مىقداردا ، ئاندىن ئۇ دوختۇرغا : " مەن دورىڭىزنى تاكى سىز ماڭا نىمە ئۈچۈن بۇنىڭ تاماقتىن بۇرۇن يېيىلىدىغانلىقى ، بۇنىڭ تاماقتىن كىيىن يېيىلىدىغانلىقى ، ۋە بۇنىڭ تاماق جەريانىدا يېيىلىدىغانلىقى سەۋەبىنى چۈشەندۈرمىگىچە ، ھەمدە نىمە ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ھەر خىل مىقداردا ئىچىلىدىغانلىقىنى ، بەزىلىرىنىڭ كىچىك ، بەزىلىرىنىڭ چوڭلۇقىنى چۈشەندۈرمىگىچە يىمەيمەن " دەيدۇ . بۇ بىمار دوختۇرغا راستىنلا ئىشىنەمدۇ ؟ ئوخشاشلا ئاللاھقا ۋە ئۇنىڭ ئەلچىسىگە ئىشىنىدىغانلىقىنى دەۋا قىلىدىغان ، ئاندىن ھىكمىتىنى چۈشەنگىلى بولمايدىغان ئەھكاملارغا قارشى چىقىدىغان كىشىچۇ ؟ ھەقىقى مۇئىمىن ئەگەر مەلۇم نەرسىگە بۇيرۇلسا ياكى مەلۇم نەرسىدىن توسۇلسا ، ئۇ : " مەن ئاڭلايمەن ، مەن بويسۇنىمەن ." دەيدۇ ، بولۇپمۇ ئەقىلگە قارشى ئەھكاملارنىڭ يوقلۇقىنى چۈشەندۈرگىنىمىزدە . مەلۇم نەرسىنى بىلمەسلىك ئۇنىڭ راست ئەمەسلىكىدىن دىرەك بەرمەيدۇ . قانچىلىغان ئەھكاملار ، ئۇلاردىكى ھىكمەت ئىلگىرى بىزگە يۇشۇرۇن ئىدى ، ئاندىن بىز ئۇلاردا چوڭ ھىكمەت بارلىقىنى بايقىمىدۇقمۇ ؟ چوشقا گۆشىنىڭ ھارام قىلىنىشىدىكى ھىكمەت نۇرغۇن كىشىلەرگە نامەلۇم ئىدى ، ئاندىن بىز ئۇنىڭدا باكتىرىيە ، كىسەللىك ۋە باشقا زىيانلىق نەرسىلەرنىڭ بارلىقىنى بىلدۇق ، ھەمدە ئاللاھ مۇسۇلمانلار جەمئىيتىنى ئۇلاردىن ساقلىماشنى ئىرادە قىلدى . ۋە شۇنىڭغا ئوخشاش ئىت يالىغان قاچىلارنى يەتتە قىتىم يۇيۇشقا ، ئۇنىڭ بىرىنىڭ توپا بىلەن بولۇشقا بۇيرۇلىشىمۇ ھەم .. . ھەمدە باشقا ئەھكاملارنىڭ ھىكمىتى گەرچە ھازىر بىزدىن يۇشۇرۇن بولسىمۇ ، كۈنلەرنىڭ بىرىدە بايقىلىدۇ . ھەمدە ئاللاھ ياخشى بىلىدۇ .
 

مەنبە

ئىسلام سوئال-جاۋاپ تورى

at email

پوچتا خىزمىتىگە قاتناشماق

بارلىق يېڭىلىقلارنىڭ سىزگە يېتىشى ئۈچۈن پوچتا تىزىملىكىگە قاتناشقانلىقىڭىزبىزنى خۇرسەن قىلىدۇ

phone

ئىسلام سوئال ۋە جاۋاب ئەپ

مەزمۇنغا ئەتىراز قىلمىسىزلىق ۋە تور بولمىسىزلىك ۋەزىپىسى

download iosdownload android