Kişinin sahip olmadığı şeyi satması haram olan alışverişlerdendir. Bu hüküm sadece eşyaları değil her şeyi kapsadığı doğru mu? İnsanın elle tutulan eşyaları sahip olmadan satmaması için kurallar mevcuttur. Ancak sorun hizmetler konusundadır, zira hizmet eşyalar gibi değil örnek olarak tasarım hizmetinde herkes farklı bir tasarım ister, aynı şekilde yazı işlerinde herkes farklı bir konu ister, programlama ve geliştirme işleri de bunun gibidir. Müşterinin ne istediğini tam bilmek mümkün değil ki bu hizmeti başkasından istesin. Ben internet üzerinden yazı, tercüme, tasarım, program ve internet siteleri ile ilgili çalışmalar yapmak istiyorum bu işlemlerin bazıları benden çok zaman alır diğer işleri de beceremem, bu işleri benden daha ucuz yapan çalışanları gördüm, bu işleri beceremediğim halde başkasına yaptırabilir miyim? Nitekim müşteri benden her hangi bir hizmet istediğinde bende bu hizmeti benden daha ucuza yapan kişiden istiyorum. Benim bu şahısla daha önceden anlaşma yapmam vacip mi?
Bir kişi yazı, tercüme veya tasarımla ilgili bir iş alır daha sonra bu işleri ücret karşılığında başkasına yaptırma hakkında
Soru: 276680
Allah'a hamdolsun ve peygamberine ve ailesine salat ve selam olsun.
Cevap: ,
Bir insanın sahipolmadığı eşyayı satmakla, zimmette olan bir işüzerinde sözleşme yapmanın arasında fark vardır. Zirabu kiralama ve yaptırma hükmüne girer, buna binaen bir insan belirli birişin yapılması üzerine sözleşme yapar daha sonra buişi kendisinden daha düşük bir ücrete yapan birisineyaptırır ve farkı kendisine alır. Ancak işi yapacakkişi kendisi olması gerektiğine dair sözleşme varsa veçalışanın ayrıcalıklı bir özelliğesahip olduğu için kişinin seçimi kasıtlı ve bilinçli iseörnek olarak yazısı güzel olan bir hattat veya meşhur birtasarımcı söz konusu ise o zaman caiz değildir.
“Eğer herhangi birçalışan zimmetinde bir işi ücret karşılığındayapmaya taahhüt ederse örnek dikim vb. bu işi başkasınadaha düşük bir ücretle yaptırmasında her hangi bir sakıncayoktur”Keşşaf el Kinaa 3/566
İbn Useymin Rahimehullah şöyledemiştir: “şayet bir insan ücretkarşılığında her hangi bir işinyapılması için anlaşma yapılırsa örnek olarak buevi her gün temizlersen sana karşılık olarak yüz liravereceğim derse, daha sonra bu şahıs sözleşmeşartları dahilinde başka bir kişiye evi elli lirayatemizletirse caizdir. Aynı şekilde devlet, mescitlerin temizliğiiçin bir şirketle sözleşme yapar örnek olarak her mescitşu kadara. Daha sonra bu şirket temizlik işinianlaştığı işçilere çeyrek fiyattan daha az birücretler yaptırır.
Ancak işin mahiyeti işi yapan kişi ilefarklılık gösteriyorsa bu caiz değildir.
Örnek bir şahıstan “zadu mustanka” adlıkitabın yazılmasını istedin, bu şahsın hatıgüzel ve hataları az olduğunu biliyorsun, bu şahıs giderhatı güzel olan birisine daha az ücretle yaptırırsa caizdeğil. Çünkü alimler konu sadece hatın güzelliğiyle değiltüm yazı işlemleriyle alakalıdır diyorlar. Bir birçok insanın hatı güzel olabilir ama noktalamave imla kurallarını bilmez buda işi olumsuz yönden etkiler.Sonuç olarak işten istenilen amaç değişiyorsa işibaşkasına yaptırmak caiz değildir.Şerhul mumti 10/39
Ayrıca insanın sahipolmadığı belirli bir eşyayı satmakla zimmettenitelenen bir eşyayı satmak arasında fark vardır. Zira bumuameleye selem akdi denir. Nitekim bu alışveriş sahip olunmayanşeyleri satmaktan istisnadır. Daha detaylı bilgi için )(184816nolu sorunun cevabına bakınız. Ancak sizinsorunuz icare/ kiralama ile ilgilidir. Buna binaen yazı, tercüme,tasarım, vb. çalışmalarında belirli bir ücret ve belirlibir iş üzerine sözleşme yapabilir daha sonra bunlarıbaşkasına yaptırabilirsiniz ancak müşteri işi bizzatsizin yapmanızı isterse o zaman başkasına yaptırmancaiz değildir.
En doğrusunu bilen Allah’tır.
Kaynak:
İslam Soru-Cevap Sitesi
e-posta hizmetine katılım
Yeni bilgiler ve güncellemelerden haberdar olmak için e-posta hizmetimize katılmanızdan dolayı memnuniyet duyarız
İslam Soru & Cevap Uygulaması
İçeriğe daha hızlı erişim ve internet olmadan gezinme yeteneği
