İmam Ahmed’in -Allah ona rahmet etsin-, kabrin yanında Kur’an okunmasını nehyetmekten vazgeçtiğine dâir kıssası doğru değildir

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Birincisi:

Kabirlerin üzerine Kur’anokumak, (taziye için) büyük çadırlar kurmak, ölünün ölümyıldönümünü kutlamak ve bu tören için Kur’an okuyan kimseler(kâriler) getirtmek, dînde sonradan çıkarılan bid’atlardandır.

Ölü içinyapılması meşrû olan ameller şunlardır: Ölüye duâetmek, onun adına sadaka vermek, dost ve arkadaşlarına ikramda bulunmak,borcunu ödemek, dînen geçerli olan vasiyetini yerine getirmek ve onunyakın akrabalarına silâ-i rahimde bulunmaktır. Eğer hacveya umre yapmamışsa, velisi konumunda olan kimse, onun adınahac ve umre yapmalıdır.

Abdulaziz b. Baz -Allah ona rahmet etsin- şöyledemiştir:

“Kabirlerin yanında Kur’anokumanın dînde hiçbir aslı yoktur.Hatta bu davranış,bid’attır. Kabirler, ölümü hatırlamak, öğüt ve ibretalmak ve ölülere mağfiret ve rahmetle duâ etmek içindir.Ölülerin kabirlerininyanında Kur’an okumaya gelince, bu davranış onlara hiçbir faydavermez. Çünkü amelleri kesilmiştir. Onlara duâ etmek, onlaradına sadaka vermek, onların yerine hac ve umre yapmak, onlarınborçlarını ödemek, onlara bunlar fayda verir.Kabirlerininyanında Kur’an okumaya gelince, bu davranış meşrûdeğildir.Aksine bid’attır.”[1]

Bu konuda (9979)ve (83829) nolu soruların cevaplarına bakabilirsiniz.

İkincisi:

Ebu Bekir el-Hallâl -Allah ona rahmet etsin- şöyledemiştir:

“Hasan b. Ahmed el-Verrâk banaşöyle haber verdi: Bana,Ali b. Musa el-Haddâd anlattı. Kendisi Sadûk idi. İbn-i Hammâdel-Mukrî insanları ona yönlendirirdi.Bana şunu haber verdi:

Ben, Ahmed b. Hanbel veMuhammed b. Kudâme el-Cevherî ile bir cenazede beraberdim. Ölüdefnedilince âmâ bir adam kabrin başında oturdu ve Kur’an okumayabaşladı.

Bunun üzerine Ahmed ona:

-Hey! Be adam! Kabrinyanında Kur’an okumam bid’attır!

Kabristandançıktıktan sonra Muhammed b. Kudâme, Ahmed b. Hanbel’e:

-Ey Abdullah’ınbabası! Mubeşşir el-Halebî hakkında ne dersin? Diye sordu.

İmam Ahmed:

-Sika (güvenilir) birisidir,dedi.

-Ondan bir şeyyazdın mı? Dedi.

Ben:

-Evet, (yazdım) dedi.

-Mübeşşir, bana,Abdurrahman b. el-Alâ b. el-Leclâc’dan, o da babasından naklettiğinegöre Abdurrahman, defnedildikten sonra başının ucundaBakara sûresinin başı ile sonunun okunmasını vasiyet etti.Ve devamla dedi ki:Abdullah b. Ömer’in böyle vasiyet ettiğiniişittim.

Bunun üzerin Ahmed:

-O halde dön ve âmâ adama(kabrin başında) Kur’an okumasını söyle!”[2] 

Bu isnad, huccet olamaz.Hasanb. Ahmed el-Verrâk, kendisi meçhul (bilinmeyen birisi) olduğu gibihocası da bilinmemektedir.

Değerli âlim Elbânî -Allah ona rahmet etsin- bu eser hakkındaşöyle demiştir:

“Bu kıssanın, İmam Ahmed’den sâbitoluşu konusunda şüpheler vardır. Zirâ bendeki ricâlkitapları içerisinde el-Hallâl’in hocası, Hasan b. Ahmedel-Verrâk’ın biyografisine rastlayamadım. Aynı şekildehocası Ali b. Musa el-Haddâd’ı da tanımıyorum. Eğer busened hakkında râvisi sadûktur, denilse bile, görünen o ki, buradasöyleyen, adı geçen Hasan b. Ahmed el-Verrâk’tır. Onun durumunuda (yukarıda belirttiğimiz şekilde) öğrenmişoldun.”[3]

el-Hallâl -Allah ona rahmet etsin- yine şöyle demiştir:

“Ebu Bekir b. Sadaka bizeşöyle haber verdi ve dedi ki:

Osman b. Ahmed b. İbrahimel-Mevsılî’yi şöyle derken işittim:

“Ebu Abdullah Ahmed b.Hanbel, bir cenazede Muhammed b. Kudâme el-Cevherî ile beraberdi. Ölükabre konulunca, bir adam kabrin yanında Kur’an okumaya başladı.

Bunun üzerine Ebu Abdullah(Ahmed) adama:

-Kur’an okuyan adama uğrave ona: Bunu yapma (kabrin yanında Kur’an okuma)! Dedi.

Adam gidince Muhammed b.Kudâme, Ahmed’e:

-Mübeşşir el-Halebînasıl birisidir? Diye sordu…. Kıssanın aynısınızikretti.

Osman el-Mevsılî’ninbiyografisine rastlayamadım. Bundan dolayı onun rivâyeti de huccetolamaz.

Üstelik kıssada zikredilenAbdullah b. Ömer’e kadar olan isnad da zayıftır, sahihdeğildir.Şer’î bir hükmün sâbit olması konusunda İmam Ahmedb. Hanbel gibi birisinin bunu huccet kabul etmesi çok uzaktır.

Buna göre Abdurrahman b.Alâ b. el-Leclâc mechuldür.

Nitekim İmam Zehebi -Allah ona rahmet etsin- onun hakkında şöyle demiştir:

“Mübeşşir b.İsmail’den başka hiç kimse Abdurrahman b. Alâ b. el-Leclâc’danrivâyet etmemiştir.”[4]

Hâfız İbn-i Hacer -Allah ona rahmet etsin- şöyledemiştir:

“Başka bir hadis ile desteklendiği zaman(Abdurrahman b. Alâ b. el-Leclâc’ın) hadisi makbuldür.Desteklenmediği zaman da hadisi zayıftır. Nitekim mukaddimesindebunu belirtmiştir. Onun bu rivâyetini destekler mahiyette hiç kimse hadisrivâyet etmemiştir.”[5]

Bu konuda”Ahkâmu’l-Cenâiz” kitabında aynı konuya bakabilirsiniz.

Ebu Davud -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:

“Ahmed’in, kabrinyanında Kur’an okunup-okunmayacağı hakkındasorulduğunda o: Okunmaz, dediğini işittim.”[6]

Şeyhulislâm İbn-iTeymiyye -Allah ona rahmet etsin-şöyle demiştir:

Bir grup âlim, kabirlerin üzerine Kur’anokunmasını İmam Ahmed’in kerih gördüğününakletmişlerdir. Bu, selefin cumhurunun görüşüdür.İmamAhmed’in ashâbının eski âlimleri de bu görüştedirler.”[7]

Allah Teâlâ en iyi bilendir.

[1]  “Fetâvâ Nuru’n Ale’d-Derb”, c: 14,s: 217-218 (özetle)

[2]  “el-Emru bi’l-Ma’rûf ve’n-Nehyuani’l-Munker”, s: 88

[3]  Elbânî, “Ahkâmu’l-Cenâiz”, s: 192

[4]  “Mîzânu’l-İ’tidâl”, c: 2, s:579

[5]  “et-Takrîb”, s: 348

[6]  Ebu Davud es-Sicistânî, “Mesâilu’l-İmamAhmed”, s: 224

[7]  Şeyhulislam İbn-i Teymiyye,”el-Fetâvâ el-Kubrâ”, c: 5, s: 362