Araba kullanmaktan dolayı meşakkat, stres ve korku içerisinde bulunan ve uykuya ihtiyacı olan kimsenin iki namazı birleştirmesi

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Aslolan; her namazı dînen tayin edilen vaktindekılmaktır.

… إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَىالْمُؤْمِنِينَ كِتَاباً مَّوْقُوتاً [ سورة النساء من الآية: 103 ]

“…Çünkü namaz, bilinen vakitlerde müminlerin üzerinefarz kılınmıştır.” (Nisâ Sûresi: 103)

Bu sebeple özür olarak iki namazıbirleştirmek câiz değildir. İki namazı birleştirmeyimübah kılan mazeretlerden birisi de meşakkatin meydana gelmesidir.

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn’e -Allahona rahmet etsin-:

“Bazı ülkelerde yatsı namazınınvaktinin girdiği kızıllığın kaybolmasıgeciktiği için bu durum insanlara zor ve meşakkatli gelmektedir. Budurumda ne yapılmalıdır?” diye sorulmuş, bunun üzerineo şöyle cevap vermiştir:

“Eğer yatsı namazının vaktiningirdiği kızıllık, sabah namazından uzun bir süreönce kayboluyorsa ve bu süre, yatsı namazını kılmakiçin yeterliyse, bu kimselerin kızıllığınkaybolmasını beklemeleri gerekir. Eğer beklemek onlara zor vemeşakkatli geliyorsa, bu takdirde sıkıntı ve meşakkatiortadan kaldırmak için akşam namazı ile yatsınamazını cem-i tekdim olarak birleştirmeleri câiz olur.Çünkü Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

… يُرِيدُ اللّهُ بِكُمُالْيُسْرَ وَلاَ يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ… [ سورة البقرة من الآية: 185 ]

“… Allah sizin hakkınızda (dîninde) kolaylıkister, zorluk istemez…” (Bakara Sûresi: 185)

Allah Teâlâ şöyle yine buyurmuştur:

… وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِيالدِّينِ مِنْ حَرَجٍ … [ سورة الحج من الآية: 78 ]

“Allah,din konusunda üzerinize hiçbir zorluk yüklemedi.” (Hac Sûresi: 78)

İbn-iAbbas’tan -Allah ondan ve babasından râzı olsun- rivâyet olunduğunagöre o şöyle demiştir:

صَلَّى رَسُولُ الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَالظّهْر وَالْعصر جَمِيعًا وَالْمغْرب وَالْعشَاءجَمِيعًا بِالْمَدِينَةِ مِنْ غَيْرِ خَوْفٍ وَلا سَفَرٍوَلا مَطَرٍ. قِيلَ لابْنِ عَبَّاسٍ: مَا حَمَلَهُ عَلَى ذَلِكَ؟ قَالَ : أَرَادَ أَنْ لاَيُحْرِجَ أُمَّتَهُ. [ رواه مسلم ]

“Rasûlullah -sallallahu aleyhive sellem- hiçbir korku ve yolculuk hali olmaksızın ve yağmuryağmaksızın öğle ve ikindiyi birleştirerek,akşam ve yatsıyı da birleştirerek kıldı.

İbn-i Abbas’a:

– Onu (Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-‘i) buna yönelten şey neydi (nedenböyle yaptı)? Diye sorulunca o şöyle demiştir:

– O -sallallahu aleyhi ve sellem-, (iki namazı birleştirmeyi terk ederek)ümmetine zorluk ve sıkıntı vermemek istedi (sıkıntıya sokmakistemedi).” (Müslim)

Allah Teâlâ, hayır ve salâh olan işlerde herkesi muvaffakkılsın.” (Mecmû’ Fetâvâ İbn-i Useymîn; c: 12, s: 206)

Bunagöre eşinizin saat kurmak sûretiyle yatsı namazı içinuyanması ve güven içinde işine devam etmesi mümkünse ve böyleyapmak kendisine zor ve meşakkatli gelmiyorsa, iki namazı (akşamve yatsı namazını) birleştiremez.Yok eğer uykudanuyanamıyorsa veya uykudan uyanırsa bu durum onun az uyumasınasebep olacak ve işini bırakmasına veya uykulu bir halde araba kullanmasınasebep olacaksa, -gözüken o ki-, zorluk ve meşakkat vermesindendolayı bu kimsenin iki namazı birleştirmesi câizdir. Ayrıcaİslâm âlimleri, işi ve muhtaç olduğu geçiminde zarargörmekten endişe edenin iki namazı birleştirmesinin câizolduğunu zikretmişlerdir.

el-Behûtî -Allahona rahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir:

“Malıveya muhtaç olduğu geçiminin (nafakasının) zarargörmesinden korkan veyahut da tarla veya bahçesini sularken o haldebırakıp (mescide) giderse, tarla veya bahçesinin bozulmasındanendişe eden veyahut da tarla ve bahçe bekçisi gibi, korumakla mükellefolduğu bir şeyi bırakıp gittiğinde o şeyinkaybolmasından endişe eden kimse, Cuma ve cemaat namazınıterk etmekte mazur görülür. Çünkü böyle bir durumdaki zorlukve meşakkat, âlimlerin ittifakıyla elbiseyi ıslatacak kadaryağan yağmurun özür kabul edilmesinden daha fazladır.”(Keşfu’l-Kinâ’; c: 1, s: 496)

Allah Teâlâ en iyi bilendir.