Yolculuk sırasında su olmasına rağmen yıkanacak yer olmadığı için teyemmüm eden kimse

Hamd,yalnızca Allah’adır.

Allah -azzeve celle- şöyle buyurmuştur:

^[1] [ سورةالنساء الآية: 43 ]

“Ey îmân edenler!Sarhoşken ne söylediğinizi bilinceye kadar, bir de cünüpken -yolcuolmanız müstesnâ- yıkanmadıkça namaza yaklaşmayın (namazkılmayın). Eğer hasta veya yolculukta iseniz veyahut da biriniztuvâletten gelirse veya hanımlarınızla yatmış olur da yıkanacaksu bulamazsanız, temiz bir toprağa teyemmüm edin, yüzünüze veellerinize mesh edin. Şüphesiz ki Allah, çok affedici ve çokbağışlayıcıdır.” (Nisâ Sûresi: 43)

Allah Teâlâyine şöyle buyurmuştur:

… وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَىسَفَرٍ أَوْ جَاء أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لاَمَسْتُمُ النِّسَاءفَلَمْ تَجِدُواْ مَاءً فَتَيَمَّمُواْ صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُواْبِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ … [ سورة المائدة الآية: 6 ]

“… Hasta veyayolculuk halinde bulunursanız veya biriniz tuvâletten gelirse, yahut dakadınlarınızla cinsel ilişkiye girmişseniz ve su dabulamamışsanız, temiz toprakla teyemmüm edin. Bunun için de (ellerinizletoprağa vurarak) ellerinizi ve yüzlerinizi bu toprakla mesh edin.”(Mâide Sûresi: 6)

EbuZerr’den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

إِنَّ الصَّعِيدَ الطَّيِّبَ طَهُورُ الْمُسْلِمِ ، وَإِنْ لَمْيَجِدِ الْمَاءَ عَشْرَ سِنِينَ ، فَإِذَا وَجَدَ الْمَاءَ فَلْيُمِسَّهُ بَشَرَتَهُ.[ رواه أبو داود والنسائي والترمذي وقال الترمذي حديث حسن صحيح وصححه الألباني فيصحيح أبي داود ]

“On sene su bulamasa biletemiz toprak müslümanın abdestidir. Subulduğu zaman, suyu (abdest alması gerekiyorsa abdest azalarının,boy abdesti alması gerekiyorsa bütün vücûdunun üzerine) döksün.”(Ebu Davud; hadis no: 332. Nesâî; hadis no: 322. Tirmizî; hadis no: 124.Tirmizî; “hadis, hasen sahihtir” demiştir. Elbânî de”Sahih-i Ebî Davud’da “hadis sahihtir” demiştir.)

Birmüslüman yolculuğa çıktıktan sonra su bulamazsa veyahastalık ve şiddetli soğuk sebebiyle suyu kullanmasıhalinde kendisine zarar verecekse, bu takdirde teyemmüm alması câizdir.

Eğersu bulur ve bu suyu kullanmakla kendisine bir zarar gelmeyecekse, teyemmümalması câiz değildir. Eğer teyemmüm alır ve teyemmümlenamaz kılarsa, namazı bâtıldır (geçersizdir).

Şeyhulislâmİbn-i Teymiyye -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir:

“Allah Teâlâ’nın:”…su dabulamamışsanız…” sözü,”…yolculuk halindebulunursanız…” sözüyle bağlantılıdır.Yoksa hastalıkla bağlantılı değildir. Çünkü hastakimse, su bulsa bile teyemmüm alır. Yolcu ise su bulamadığızaman teyemmüm alır.” (Mecmû’u’l-Fetâvâ; c: 21, s: 398)

Değerliâlim Abdurrahman es-Sa’dî -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyledemiştir:

“Sözünözü: Allah Teâlâ teyemmümüşu iki durumda mübah kılmıştır:

(Birincisi:)Su bulunmaması hali ki bu, mukimlik ve seferîlik halinde mutlaktır(yani bu konuda herhangi bir kayıt yoktur). (İkincisi ise:)Hastalık ve benzeri hallerde suyun kullanılmasıyla meşakkatolması hali.” (es-Sa’dî Tefsiri; s: 179)

Değerliâlim Salih el-Fevzân da bu konuda şöyle demiştir:

“Teyemmümünsıhhatinin (geçerli olmasının) şartı; suyunbulunmaması hali veya hastalık ve benzeri hallerde suyunkullanılmasının mümkün olmaması hali veyahut da suyunkullanılmasıyla susuz kalmaktan korkulması veya içmek, yemekpişirmek, abdest almak ve yıkanmak için suyun yetersiz olmasısebebiyle zarar görmekten endişe edilmesi halidir.” (el-Muntekâmin Fetâvâ’l-Fevzân; c: 12, s: 79)

Değerliâlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah ona rahmet etsin- de bu konudaşöyle demiştir:

“Eğersu size yakın ise veya sizin konakladığınız yerde ise,teyemmüm almanız size helal olmaz. Eğer bu durumda teyemmümalırsanız, teyemmümünüz ve kılmış olduğunuznamazlarınız sahih değildir.” (Nûrun ale’d-DerbFetvâları; c: 17, s: 121)

Yukarıdakisoruyu soran kimse, suyu bulduğunda, banyo veya yıkanma yeri olmasabile, herhangi bir yerde yıkanma imkânı bulmuşsa,yıkanması gerekir. Bu hüküm, kimsenin bulunmadığı biryer ise ve bir elbise veya çadır veyahut da bir şeyle avret yeriniörtebiliyorsa veya arkadaşlarından birisi yanındaki birşeyle kendisini örtebiliyorsa, yıkanması gerekir. Teyemmümalması kendisine câiz değildir.

Bu aradateyemmümle kılmış olduğu namazları tekrarkılması gerekir.

Değerliâlim Muhammed b. Salih el-Useymîn’e -Allah ona rahmet etsin-:

“Ben,yolda giderken bana yakın bir mescitte namazın kılınmayabaşladığının farkına vardım.Bana yakınbir yerde su bulamadım.Bunun üzerine teyemmüm alıp namazımıkıldım. Bilindiği üzere bu mescitten başka bir mescitaraştırmış olsaydım, cemaat namazınıkaçırmış olacaktım. Bundan dolayı bu hal üzerekılmış olduğum namazım câiz midir?”

Diyesorulmuş, bunun üzerine o şöyle cevap vermiştir:

“Budurumdaki namaz câiz değildir.Yani bir insanın,cemaate yetişmekiçin teyemmüm alması câiz değildir. Çünkü namaz, cemaatsizkılınırsa da sahih olur. Cemaati terk ederek cemaatsizkılmak haram olsa da namazı sahihtir. Bu soruyu soran kimsenin,şimdi abdest aldıktan sonra namazını tekrarkılması gerekir. Çünkü ilk kılmış olduğunamazı, namazın şartlarından birisi olan abdesti terk ettiğindendolayı sahih değildir.” (Nûrun ale’d-Derb Fetvâları; c: 23,s: 121)

Zirâ bunamaz, seferî namazıdır ve bu namazı mukim olarak tekrarkılacaktır. Âlimlerin bu konudaki görüşayrılıklarına binâen bu kimse için ihtiyatlı olan; bunamazı, mukim olarak, yani kısaltmadan kılmasıdır. Çünküâlimler, yolculuk halindeyken dört rekatlı namazı kaçırankimsenin mukimlik halinde -Şâfiî mezhebinin görüşü ileHanbelilerin en sahih görüşünde olduğu göre gibi- dörtrekat olarak mı kaza etmelidir? Yoksa -Hanefîler, Mâlikîler ve eskiŞâfiîlerin görüşünde olduğu gibi- iki rekat olarak mıkılmalıdır? Diye görüş ayrılığınadüşmüşlerdir.”(el-Mevsûatu’l-Fıkhiyye; c: 27, s: 281-282)

Açıktayıkanmamak için yıkanılacak bir yer bulamamasındanyıkanmadığı takdir olunursa veya hava çok soğukolduğu için sıcak su olmadan yıkanması mümkün olmuyorsa vebu yolculuğu sırasında sıcak su bulma imkanına sahipdeğilse, teyemmüm alır ve namazını kılar.Namazıkonusunda ona hiçbir şey yoktur ve namazını tekrarkılması gerekmez.

Allah Teâlâ en iyibilendir.

Bu konuda (96658) nolu sorununcevabına bakabilirsiniz.