Yolcu iken öğle namazını erteleyen, memleketine ulaştıktan sonra ikindi namazıyla birlikte birleştiren (cem’ eden) kimse

Hamd, yalnızca Allah’adır.

Birincisi:

İkinamazı birleştirerek kılmak (cem’ etmek); İslâmşeriatının yolcuya vermiş olduğu ruhsatlardan(izinlerden) birisidir. Çünkü yolculukta, kolaylığıgetiren zorluk ve sıkıntı vardır. Bundan dolayıöğle ile ikindi ve akşam ile yatsı namazlarını birleştirerek,kolayına gelecek şekilde cem-i takdim veya cem-i tehir olarakkılabilir.

Memleketinedönünce ikindi namazı ile birlikte cem-i tehir olarak kılmakiçin öğle namazını ertelemesinde (geciktirmesinde) birsakınca yoktur. Çünkü cem-i tehirin câiz olabilmesi için, ikincinamazın vaktinin girişine kadar özrün devam etmesişarttır. Buradaki özür ise, -içinde bulunduğunuz durumgibi-, yolculuktur.

İbn-iKudâme -Allah ona rahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir:

“Eğeriki namazı, ikinci namazın vaktinde kılarsa, ikinci namazınvaktinin girişine kadar özür (mazeret) kalıcısayılır. Hastanın iyileşmesi, yolcunun memleketineulaşması ve yağmurun kesilmesi gibi, eğer özür,birinci namazın vaktinde ortadan kalkarsa, bu takdirde cem’ etme sebebiortadan kalktığı için iki namazı cem’ etmesi mübah olmaz.Eğer ikinci namazın vaktinin girişine kadar özür devamederse, -vakit girdikten sonra özür ortadan kalksa bile-, iki namazıcem’ edebilir.Çünkü bu iki namaz, onun zimmetinde yapması gerekeniki farz olmuş sayılır.” (“el-Muğnî”; c: 3,s: 140)

Bu, ikinamazın cem’ edilmesi konusundaki hükümdür. Kasredilmesine (yani dörtrekatlı olanları ikişer rekat kılmaya) gelince, öğleve ikindi namazının her birisini, kasretmeden dörder rekatolarak kılar. Çünkü kasrın sebebi; yolculuktur. Memleketinedöndüğü için de yolculuk sona ermiştir. Dolayısıylanamazını mukim olarak kılmalıdır.

İlmî Araştırmalar ve Dâimî Fetvâ Komitesi âlimlerineşöyle sorulmuştur:

“Benyolculukta ve iki namazı cem’ etme hükmünde olursam, öğlenamazı vakti girdikten sonra onu ikindi namazının vaktine kadarertelersem, bu arada yerime ikindi namazından hemen önceulaşırsam, öğle namazını kasrederek (iki rekatolarak), ikindi namazını da tam olarak mı kılmalıyım?Çünkü ben, ikindi namazının vaktinin girişinden önceyerime ulaştım. Yoksa neyapmalıyım?”

Bununüzerine komite şöyle cevap vermiştir:

“Öğlenamazını dört rekat olarak kılarsın. Çünkü sen,öğle namazını kılmadan önce öğlenamazının vaktinde ulaşmışsayılırsın.Dolayısıyla sen, mukim hükmündesayılırsın. Öğle namazınıkıldıktan sonra ikindi namazını da insanlarla birliktemescitte kılarsın.” (“İlmîAraştırmalar ve Dâimî Fetvâ KomitesiFetvâları”; c: 8, s: 151)

Değerliâlim Muhammed b. Salih el-Useymîn’e -Allah ona rahmet etsin- buna benzer birsoru sorulmuş, bunun üzerine o şöyle demiştir:

“Buradamuteber olan şey; namazın kılınmasıdır. Eğeronu mukimlikte yaparsan, namazı tam kılarsın.Yolculuktayaparsan, kasredersin. Namazın vakti ister bu yerde veya bu yerdenönce başka bir yerde girmiş olsun, farketmez.”(“Mecmû’u Fetâvâ İbn-i Useymîn”; c: 15, s: 428)

Allah Teâlâ en iyi bilendir.