Ben, sevaplarımı, üçte birini kendim, üçte birini annem ve geri kalan üçte birini de babam arasında pay edebilir miyim? Yani insanın, hem gündüzünde, hem de gecesinde, tesbih, istiğfar, sadaka ve duâ gibi bütün hayırlı amellerden kazanmış olduğu sevapları kastediyorum. Namaz, zekât, hac ve orucu bunun dışında sayıyorum.
Yoksa bu saydığım ibâdetlerin dışında sadece sadakaların sevaplarını mı kendim ve onlar arasında pay edebilirim?
Anne ve babam hayattayken veya onların ölümünden sonra onlar adına sadaka verebilir (tasadduk edebilir) miyim?
Anne ve babam hayattayken, câmi yaptırmak ve Kur’an-ı Kerim satın alıp dağıtmak gibi, sevaplarını onların almaları için, onlar adına kendi malımdan sadaka-i câriye yaptırabilir miyim?
Yine bunu, onların ölümünden sonra da yaptırabilir miyim?
Onlar,(hayattayken) haram kazanç elde etmişlerse,o haram kazancı kendi malımdan (sahiplerine) geri verebilir miyim?
Son olarak, ben namazda her secdede şu duâyı üç defa tekrar ediyorum:
“Rabbim! Bana, ana-babama, onların ana-babalarına ve kardeşlerime mağfiret eyle! Bizi cehennem azabından koru ve bizi (cennette) Firdevs-i A’lâ’da kalıcı kıl!”
Ayrıca günde tesbihle 200 defa: “Rabbim! Bana, ana-babama, mü’min erkeklere ve mü’min kadınlara mağfiret eyle!” diye duâ ediyorum.
Bu yaptığım şeyler, güzel ve fayda veren bir amel midir, yoksa bid’at ve benim için vakit kaybı mıdır?
Bu yaptığım şeyler, iyi ve fayda veren bir amel ise, benim bu sürekli yaptığım duâ vesilesiyle Allah Teâlâ ana-babamın, onların ana-babalarının ve kardeşlerimin bütün günahlarını bağışlar, bizi cehennem azabından korur ve bizi Firdevs-i A’lâ’da kalıcı kılar mı?
Sevaplarını kendisi ile anne ve babası arasında paylaşmak isteyen bir bayan
Soru: 103966
Allah'a hamdolsun ve peygamberine ve ailesine salat ve selam olsun.
Hamd, yalnızca Allah’adır.
Birincisi:
Ana-babanıza iyiliktebulunmak ve hayrın onlara ulaşması için göstermişolduğunuz gayretten dolayı size teşekkür ederiz. Allah Teâlâ’dansize ecir yazmasını, sizi muvaffak kılmasını, sizicennette ana-babanızla ve bütün müslümanlarla bir araya getirmesini niyazederiz.
Tasadduk eden kimse,hayırlı amelinin sevaplarını ölülere, özelliklede ana-babasına bağışladığı zamansadakanın sevâbının onlara ulaşacağı konusundailim ehli arasında hiçbir görüş ayrılığıyoktur. Aynı şekilde duâ da böyledir. Zirâ duâ, Allah -azze vecelle- kabul ettiği takdirde, hem hayatta olanlara, hem de ölülerehayır ve rahmet sağlar. Nitekim sahih sünnette buna pek çok hadisdelâlet etmiş ve web sitemizde de (12652), (42384) ve (102322) nolu sorularıncevaplarında bu konunun detaylı açıklamaları geçmişti.
İkincisi:
Bir kimsenin,sadakasının ecrini kendisi ve ana-babası arasında -isterhayatta olsunlar, isterse ölmüş olsunlar-, üçte bir olarak pay etmeyeniyet etmesi câizdir.
“Zirâ sevâp onun mülküdür. Onun hepsinibaşkasına hediye edebilir (bağışlayabilir). Birkısmını da başkasına hediye edebilir(bağışlayabilir). Örneğin bu sevâbınıdört kişiye taksim ederse, herkes dörtte bir sevâp eldeetmiş olur. Sevâbın dörtte birini başkasına hediyeeder de geriye kalanı kendisine bırakırsa, bu da câizdir.Tıpkı başkasına hediye etmesi gibi…”İbn-i Kayyim, “Ruh”, s:190
Hayatta olan ve ölen kimse adına sadakavermenin (tasadduk etmenin) câiz olduğuna dâir değerli âlim Abdulazizb. Baz’ın -Allah ona rahmet etsin- görüşünü (20996)nolu sorunun cevabında daha önce zikretmiştik.
Sizi daha fazîletli olan yönlendirelim. O daşudur: Salih amelleri kendiniz için yapın ki sevâbınınhepsi sizin olsun. Anne ve babanıza da bol bol duâ edin. Bu daha fazîletlive daha kâmil olanıdır.
Bu konuda (42088) nolu sorununcevabına bakabilirsiniz.
Üçüncüsü:
Oruç, hac, umre, Kur’an okumak, duâ ve zikirler,insanlara iyilikte bulunmak ve buna benzer salih ameller gibi diğer mendûbolan ibâdetlere gelince, bu amellerin sevâplarının ölülereulaşıp-ulaşmayacağı konusunda âlimler görüşayrılığına varmışlardır.
İbn-i Kayyim -Allah onarahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir:
“İmam Ahmed ve selefin cumhuru ile EbuHanife’nin bazı ashâbının görüşüne göre buamellerin sevâbı ölülere ulaşır, şeklindedir.
İmam Ahmed -Allah ona rahmet etsin-bunu açıkça zikretmiş, Muhammed b. Yahya el-Kehhâl de rivâyetindeşöyle demiştir:
‘Ebu Abdullah’a (İmam Ahmed’e): Bir adam, hayır(salih amel) olarak namaz veya sadaka veyahut da başka bir salih ameliyapar da, bu salih amelin sevâbının yarısınıbabasına veya annesine bağışlarsa, (sevâbı onlaraulaşır mı?) diye sorulunca, o: (ulaşmasını) ümitederim, diye cevap vermiştir.’
Veya şöyle demiştir:
‘Sadaka veya diğer salih ameller gibi her şeyinsevâbı ölüye ulaşır.’
İmam Ahmed -Allah ona rahmet etsin- yineşöyle demiştir:
Âyete’l-Kürsi ve Kul huvallahu ehad’i üç defa oku,sonra da şöyle de:
-Allahım! Bu okuduklarımın fazîleti(sevâbı), kabir ehline bağışlıyorum.
İmam Şâfiî ve Mâlik’in mezhebinin meşhurgörüşüne göre bu amellerin sevâbı ölüyeulaşmaz.”İbn-i Kayyim, “Ruh”, s:170
Web sitemizde ikinci görüşün tercihedildiğine dâir açıklama daha önce geçmişti. Buna göresadaka, duâ, hac ve umre Kur’an ve sünnetin naslarının delâletettiği amellerin dışındaki amellerin sevâbı ölüyeulaşmaz. Bunun delili, Allah Teâlâ’nın şu sözüdür:
وَأَنْ لَيْسَ لِلإِنْسَانِ إِلا مَا سَعَى [ سورةالنجم من الآية: 39 ]
“İnsan için ancakçalıştığı vardır (kendi emeğinden başkası yoktur).”Necm Sûresi: 39
Bu konuda (46698)nolu sorunun cevabına bakabilirsiniz.
Dördüncüsü:
Onların almış oldukları harammalı sizin ödemenize gelince, sahibi aldatılarak çalınanveya gasbedilen mal gibi haram mal ile ilgili iki hak sözkonusudur:
Birincisi: Haram kılınan şeyi işlemeksûretiyle Allah Teâlâ’nın hakkı çiğnemiştir.
İkincisi: Haksız yere malını almaksûretiyle mal sahibinin hakkı çiğnenmiştir.
Çalınan malı, sahibine vermekle belkisahibinin hakkı düşebilir. Fakat Allah Teâlâ’nın hakkıkalır. Çalan kimse tevbe etmedikçe veya Allah Teâlâ kendisiniaffetmedikçe bu hak ondan düşmez.
Beşincisi:
Sorunuzda zikrettiğiniz duâya gelince, bunda birsakınca yoktur. Fakat bu duâyı belirli bir sayıylasınırlandırma. Duâyı herhangi bir sayıylasınırlandırmadan veya belirli bir fazîlete sahip olduğunainanmadan gücünüz yettiğince duâ etmeye çalışın.
Allah Teâlâ en iyibilendir.
Kaynak:
İslam Soru-Cevap Sitesi
İlgili konular
e-posta hizmetine katılım
Yeni bilgiler ve güncellemelerden haberdar olmak için e-posta hizmetimize katılmanızdan dolayı memnuniyet duyarız
İslam Soru & Cevap Uygulaması
İçeriğe daha hızlı erişim ve internet olmadan gezinme yeteneği
