Mescid-i Haram’ın avlusunda (tavaf yapılan alanda) boş yer olduğu halde Mescid-i Haram’ın terasında namaz kılmanın hükmü

Hamd,yalnızca Allah’adır.

Birincisi:

İmamauyanlar, Mescid-i Haram’ın içerisinde olup imamı görüyorlar veyaonun tekbirlerini işitiyorlar ve ona uymak mümkün oluyorsa, namazsahihtir/geçerlidir.

İmamNevevî -Allah ona rahmet etsin- bu konudaşöyle demiştir:

“İmamve imama uyan kimse için üç hâl vardır:

Birincisi:İmam ve imama uyan kimsenin, imama uymanın sahih olduğuaynı mescitte bulunmasıdır. Mescidin büyük olması sebebiyleimam ile imama uyan kimse arasındaki mesafe ister uzak olsun, isterseyakın olsun fark etmez.

Yine, isteraynı binada olsun, isterse farklı binada olsun fark etmez.Tıpkı mescidin avlusu, suffesi ve mahzeni (bodrumu) gibi.

İmamınnamazını biliyor ve imamın önünde saf tutmuyorsa, Mescid-iHaram’dan sayılan terası, avlusu ve minaresi gibi yerlerdekılınan namaz sahihtir/geçerlidir. İmama uyan kimse, isterimamdan yüksekte olsun, isterse aşağıda olsun fark etmez. Bukonuda âlimler arasında görüş ayrılığıyoktur. Ashâbımız (Şâfiî âlimleri) bu konuda müslümanlarınicmâ ettiklerini nakletmişlerdir…” (“el-Mecmû'”, c: 4, s:195)

Alauddînel-Mirdâvî -Allahona rahmet etsin- bu konuda şöyle demiştir:

“…İmamauyan kimse mescitte ise, safların birbirine bitişik olmasıihtilafsız şart değildir. İmam Âmidî böyledemiştir. Mecduddîn İbn-i Teymiyye bu konuda icmâ olduğununakletmiştir.” (“el-İnsâf”, c: 2, s: 293)

İkincisi:

Bu durumdaen fazîletlisi;bu konuda gelen hadisler gereğince imama uyan kimsenin,(namaza dururken) imamına yakın olmayaçalışmasıdır.

Bu hadislerdenbazıları şunlardır:

1. Ebu Saîdel-Hudrî’nin -Allah ondanrâzı olsun-, Rasûlullah-sallallahu aleyhi ve sellem-‘den rivâyet ettiği şu hadistir:

أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَأَى فِيأَصْحَابِهِ تَأَخُّرًا، فَقَالَ لَهُمْ: تَقَدَّمُوا فَأْتَمُّوا بِي، وَلْيَأْتَمَّبِكُمْ مَنْ بَعْدَكُمْ، لَا يَزَالُ قَوْمٌ يَتَأَخَّرُونَ حَتَّى يُؤَخِّرَهُمُاللَّهُ. [ رواه مسلم ]

“Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-ashâbının gerilerde saftutmaya çalıştığını gördü.

Bununüzerine onlara şöyle buyurdu:

– Önedoğru gelerek bana uyun! Sizdensonrakiler de sizin fiilerinizi örnek alarak benim fiillerime uysunlar. Bir topluluk birincisaftan geri kalmaya devam ettikçe,Allah da onları rahmetinden,büyük fazîletinden ve yüce makamındangeri bırakır.” (Müslim;hadis no: 438)

2. Câbir b.Semura’nın -Allahondan râzı olsun- rivâyet ettiği hadiste Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-şöyle buyurmuştur:

أَلَا تَصُفُّونَ كَمَا تَصُفُّ الْمَلَائِكَةُ عِنْدَرَبِّهَا؟ فَقُلْنَا :يَارَسُولَ اللَّهِ! وَكَيْفَ تَصُفُّ الْمَلَائِكَةُ عِنْدَ رَبِّهَا؟ قَالَ : يُتِمُّونَ الصُّفُوفَ الْأُوَلَ وَيَتَرَاصُّونَ فِيالصَّفِّ. [ رواه مسلم ]

“Meleklerin,Rableri huzurunda saf tuttukları gibi saf tutmak istemez misiniz?”

Bunun üzerine biz:

-Ey Allah’ın elçisi! Melekler,Rablerinin huzurunda nasıl saf tutarlar? diye sorduk.

(Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-) buyurdu ki:

-Onlar ön safları tamamlar vesafları birbirine perçinlenmiş gibi sımsıkıtutarlar.” (Müslim, hadis no: 430)

3. Enes b.Mâlik’ten -Allah ondanrâzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahualeyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

أَتِمُّواالصَّفَّالْمُقَدَّمَ ثُمَّ الَّذِي يَلِيهِ، فَمَا كَانَ مِنْ نَقْصٍ فَلْيَكُنْفِي الصَّفِّالْمُؤَخَّرِ. [ رواه أبو داود وصححه الألباني في صحيح أبي داود ]

“Öncebirinci safı doldurun, sonra ikinci safı doldurun. Eksik kalırsa son safta kalsın. (Ebu Davud, hadis no: 671. Elbânî, ‘Sahih-i Ebî Dâvud’dahadis sahihtir, demiştir.)

Fakat imama uyan kimse,aşırı sıcakolması veya yağmur yağması sebebiyle Mescid-i Haram’ınavlusunda namaz kıldığı takdirde zarar görüyorsa veyanamazında huşu duyamıyorsa, zarar görmeyeceğikapalı bir yerde namaz kılmasında bir sakınca yoktur. Namazı,Mescid-i Haram’ın bodrum katında veya birinci katındakılmasında bir fark yoktur. Bu durum, safların birbirinebitişik olmamasına sebep olsa bile bir zararı olmaz.

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn’e -Allahona rahmet etsin-:

“İster Mescid-i Haram’da olsun, istersebaşka bir mescitte olsun, birinci katta yer olduğu halde mescidinikinci katında namaz kılmanın hükmü nedir?”

Diye sorulmuş, bunun üzerine o şöyle cevapvermiştir:

“Eğer kendisiyle beraber başka birisivarsa, yani tek başına saf tutmamışsa, mescidin ikincikatında kılınan namaz câizdir. Fakat insanlarla birlikteonların yanında namaz kılması daha fazîletlidir. Çünküinsanlarla birlikte onların yanında namaz kıldığıtakdirde imama daha yakın olur. İmam daha yakınkılınan namaz ise daha fazîletlidir.” (“Mecmû’ Fetâvâİbn-i Useymîn”; c: 13, s: 25)

Değerli âlim Muhammed b. Salih el-Useymîn -Allah onarahmet etsin-:yine bu konuda şöyle demiştir:

“… Fakat bana söyler misin? Hangisi dahafazîletlidir? İmamın bulunduğu katta mı namazkılması daha fazîletlidir, -çünkü bu durumda imama daha yakındır-yoksa mescidin terasında mı kılmak daha fazîletidir?

Burada deriz ki: Eğer mescidin terasında dahahuşu ile namaz kılabiliyor, kalben daha hazır ve gürültüden uzakolabiliyorsa, bu takdirde mescidin terasında kılınan namaz dahafazîletlidir. Çünkü ibâdetin kendisiyle ilgili olan fazîletin gözetilmesi,ibâdetin mekanı ile ilgili fazîletin gözetilmesinden dahaevlâdır.” (“Açık Kapı Buluşması”)

Allah Teâlâ en iyibilendir.