حکم کسی که پس از رد شدن از میقات احرام نماید

اگر شما پس از گذشتن از میقات احرام کرده‌اید واجب است یک گوسفند برای خودتان و یکی دیگر برای همسرتان در مکه ذبح کنید و بر بینوایان آنجا توزیع نمایید.

در دایرة المعارف فقهی (۲۲/ ۱۴۰) آمده است:

«کسی که بدون احرام از میقات بگذرد باید در صورت توانایی برگردد و از آنجا احرام کند، اگر برگردد و احرام کند نیاز به قربانی ندارد و علما بر این متفق هستند؛ زیرا وی از همان میقاتی که باید احرام نماید احرام کرده است.

اما اگر از میقات بگذرد و سپس احرام کند باید قربانی کند، فرقی نمی‌کند که به میقات برگردد یا خیر، و این رای مالکیه و حنابله است».

از شیخ بن باز ـ رحمه الله ـ پرسیده شد: رد شدن از میقات [بدون احرام] در حج و عمره چه حکمی دارد؟

ایشان گفتند:

«برای مسلمان اگر قصد حج یا عمره دارد جایز نیست بدون احرام از میقات عبور کند، و اگر بدون احرام از میقات بگذرد باید دوباره به آنجا برگشته و احرام کند.

اما اگر چنین نکند و پس از آن یا جایی نزدیک‌تر به مکه احرام کرد طبق رای بسیاری از علما باید قربانی کند، یعنی در مکه ذبح نماید و میان فقرا توزیع کند، زیرا وی یک کار واجب را که احرام از میقات شرعی است ترک کرده است» مختصرا از مجموع فتاوی شیخ بن باز (۹/ ۱۷).

از شیخ ابن عثیمین ـ رحمه الله ـ پرسیده شد: من به نیت عمره از ریاض به مقصد جده سوار هواپیما شدم، کاپیتان اعلام کرد که بعد از بیست و پنج دقیقه از روی میقات عبور خواهیم کرد، اما حواسم نبود و چهار یا پنج دقیقه بعد از گذشتن از بالای میقات یادم آمد و احرام کردم و سپس مناسک عمره را به پایان رساندم. حکم کار من چیست؟

ایشان پاسخ دادند:

«حکم ایشان بر اساس آنچه علما گفته‌اند این است که یک گوسفند را در مکه ذبح کند و میان فقرای آنجا توزیع نماید، و اگر توانایی‌اش را نداشت خداوند کسی را جز به اندازه‌ی توانش تکلیف نمی‌دهد.

اما من به برادرانم توصیه می‌کنم که وقتی کاپیتان اعلام کرد بیست و پنج دقیقه یا ده دقیقه به میقات باقی مانده احرام کنند؛ چون بعضی از مردم بعد از اعلام کاپیتان می‌خوابند و در نزدیکی فرودگاه جده متوجه می‌شوند. شما اگر پنج دقیقه یا ده دقیقه یا یک ساعت و دو ساعت پیش از میقات احرام کنید اشکالی ندارد، مشکل وقتی است که بعد از گذشتن از میقات احرام کنید، و هواپیما طی پنج دقیقه مسافتی طولانی را طی می‌کند.

بنابراین به برادر سوال کننده می‌گویم: برای هر کدام از شما که بعد از میقات احرام کرده فدیه‌ای در مکه ذبح کنید و میان فقرای آنجا توزیع نمایید، اما در آینده مواظب باشید بعد از اعلام کاپیتان احرام کنید چون جا [برای زودتر احرام کردن] هست و اگر بعد از آن خوابیدید اشکالی ندارد» (اللقاء الشهری: ۵۶/ ۴).

والله اعلم